Nederpop heeft de laatste jaren een grote dominerende plaats ingenomen in de Nederlandse muziekscene. Artiesten als Suzan & Freek, Froukje, S10 en Flemming hebben hit na hit en verkopen de grootste Nederlandse zalen in no-time uit. Ook in de alternatieve scene zien we steeds meer bands die kiezen om in hun moedertaal te zingen. Een succesvol voorbeeld daarvan is de Amsterdamse punkrockband Hang Youth, die zonder moeite complete Nederlandse tours uitverkoopt. Maar er lijken meer nieuwe (punkrock)-subgenres te ontstaan binnen onze landgrenzen!
Punkrock: van wereldwijd geluid naar eigen taal
Punkrock ontstond halverwege de jaren ’70 als een reactie op de complexe, overgeproduceerde muziek en de commerciële popcultuur van die tijd. Bands als Ramones, Blondie, Television, The Sex Pistols en The Clash worden vaak gezien als het startsein van de punkrockbeweging, waarbij sommige bands al invloeden uit genres als new wave, reggae en ska meenamen. Het punkgenre wordt gekenmerkt door rauwe energie, eenvoudige akkoorden en snelle tempo’s. Politieke instabiliteit en een gevoel van onvrede vormen de perfecte voeding voor de teksten. Daarbij is het belangrijk vooral dichtbij jezelf te blijven en een duidelijke mening naar voren te laten komen.
Dichtbij jezelf blijven en je boodschap krachtig overbrengen lukt misschien wel het beste in je eigen moedertaal. Teksten krijgen meer directheid en emotie: frustraties, idealen en humor worden op een ongefilterde manier gedeeld. Het is dan ook niet vreemd dat er steeds meer Nederlandstalige punkrockbands opduiken. En er zijn zelfs bands die een stapje verder gaan en hun streektaal als basis nemen. Het voegt niet alleen een unieke klank toe, maar benadrukt de lokale identiteit, cultuur en trots. Iets wat perfect lijkt te passen in de punkrockenergie.
Skroetbalg: met Drents de Randstad veroveren
Skroetbalg ontstond een paar jaar geleden uit pure verveling. Tijdens de pandemie lagen de andere bands van de leden stil en drummer Rutger Beuving kwam met het idee om nummers te maken in het Drentse dialect. Al snel groeide dit uit tot een serieus project. In een interview met NINE:32 vertelt frontman Sander Broersma dat het schrijven nog nooit zo makkelijk ging: “Ik heb in meerdere bands gespeeld en altijd nummers geschreven, eigenlijk altijd in het Engels. Het is me nog nooit zo makkelijk afgegaan als in het Drents.“
De Drentse streektaal gecombineerd met punkrock bleek een schot in de roos: “Je had ook mensen die niets met punkrock hebben, maar wel met streektaal, die dachten van: ‘Het is wel hard, maar het is wel in onze taal.’” Toch bevindt het grootste gedeelte van hun publiek zich niet in Drenthe: “Het allergekste was dat vanaf het begin we het meest geluisterd werden in de Randstad. Het wisselt elke maand tussen Rotterdam en Amsterdam waar we het meest beluisterd worden, en ergens op plaats zes of zeven komt eens een beetje bij ons in de buurt.“
Ondertussen speelt Skroetbalg ver buiten de regio en zelfs voorbij de Nederlandse landgrenzen. Het Drents is en blijft een belangrijk onderdeel van de identiteit van de band. “Ik vind het ook echt heel belangrijk dat iedereen zijn, haar of hens streektaal of dialect bewaart en misschien ook wel koestert. Het is een stukje geschiedenis en dichtbij je staat.” aldus de frontman.
Limburgse Zjwieg: van schaamte naar trots
Zjwieg is eind 2019 ontstaan en de band uit de Westelijke Mijnstreek omschrijft zichzelf als volgt: “Veer zeen Zjwieg, veer maken muziek veur ug allemaol, in de mooiste taal wat ‘r is.” Wat begon als een lokale band, groeide uit tot een uniek geluid dat ver buiten Limburg wordt gewaardeerd.
De bandleden hebben een bijzondere relatie met hun achtergrond. Waar de streektaal en het Limburgse accent vroeger soms een bron van onzekerheid was, is dat nu volledig omgeslagen in terechte trots! Bassiste Lisanne Kösters: “Vroeger wilde ik altijd dat het niet direct opviel dat ik uit Limburg kwam. Als ik vroeger naar de camping ging, dan schaamde ik me ook een beetje voor mijn accent. Maar hoe ouder ik word, hoe meer ik eigenlijk ga denken: ‘hoe vet dat wij dat hebben, dat we onze eigen taal hebben.’ Ik ben daar steeds trotser op geworden.“
Die trots op de Limburgse cultuur is ook zichtbaar: bijna elk bandlid heeft tattoos met Limburgse woorden zoals ‘Enne’ of de regiocode 046. Die liefde voor de Limburgse taal en cultuur is meer dan alleen een gimmick. “We proberen wel een beetje teksten te maken die gaan over het Limburg van nu, dingen die er spelen enzo,” vertelt frontman Kris Riem in een interview. Zjwieg heeft inmiddels drie albums uitgebracht: “Hub Geer Auch Vlaai?“, “Hub Geer Auch Zoervleisj?” en “Hub Geer Auch Sjoes?“.
DONDER: streektaalpunkrock doorbreekt taalbarrières
DONDER, ook vaker als DONDER Punkrock geschreven, ontstond een aantal jaren geleden in de Achterhoek. De band koos er direct bewust voor om in hun eigen streektaal te zingen: “We zijn allen Achterhoekers en het Achterhoeks is onze moedertaal. Hierin kunnen we het best verwoorden wat we voelen. Daarnaast klinkt de Achterhoekse tongval ook echt lekker in een fel punknummer. Net als het Duits – een wat ‘hardere’ taal. Nederlands klinkt naar onze mening daarvoor te netjes.”
Het zingen in het Achterhoeks levert geen beperking op laat de band aan ons weten in een interview: “We zijn er van overtuigd dat onze energie aanstekelijk werkt. De succesvolle optredens in Willemeen [Arnhem], Effenaar [Eindhoven] én Duitsland laten zien dat we de taalbarrière kunnen doorbreken.”
Toch worden streektaalbands al snel neergezet als gimmick, maar DONDER is hierin heel duidelijk: “We zijn een positieve, serieuze band. Verwacht bij DONDER geen nummers over bier en tieten. Ook mooi, maar wij zingen over thema’s die uit het leven zijn gegrepen.” De band combineert in hun nummers energieke punkrock met een vleugje speedrock. De debuut EP uit 2022 heeft naast drie harde punknummers ook drie semi-akoestische tracks, waarbij de band de gevoeligere kant van het genre laat zien.
Streektaalpunkrock lijkt zich te hebben ontwikkeld tot een eigen subgenre binnen het punkgenre waarin vooral trots op taal en cultuur centraal staat. Iets wat vaker door buitenstaanders belachelijk wordt gemaakt, maar wat juist iets unieks en bijzonders is. Streektaalpunkrock is daarmee niet alleen rauw en energiek, maar heeft ook een duidelijk boodschap: je afkomst en je taal zijn iets om trots op te zijn!
Ken jij nog meer bands die zich volledig hebben overgegeven aan streektaalpunkrock? Laat het ons weten via Facebook, X, Instagram, Threads en Mastodon.
Je vindt deze streektaalbands én meer Nederlandse alternatieve bands in onze Spotify-playlist: Dutch Alternative Bands. Vergeet deze playlist niet op te slaan!