Na twee decennia lijkt het in 2003 uit rebellie ontstane metal- en rockfestival de wilde haren te verliezen. Het festival is net als de grote schare trouwe bezoekers volwassen geworden. Betekent dat, dat het festival smaakvoller, completer en rijker is geworden: zoals een fles wijn over de jaren rijpt?
Op het eerste gezicht doet een kritische blik op de line-up door de jaren heen het tegendeel vermoeden. Download Festival zou wel eens in een relatiecrisis kunnen verkeren! Het festival lijkt verder af te zijn gaan staan van de eigen waarden. De online community die via forums en events een volledige wijsvinger en pink in de pap had, heeft plaats gemaakt voor dik betalende sponsoren. Is Download Festival behalve zijn wilde haren, ook zijn imago aan het kwijtraken?
Van gouden jaren naar donkere wolken
Download Festival heeft de eerste jaren van zijn bestaan een enorme groei doorgemaakt. Het zevende jaar lijkt het niet op te kunnen: kampeertickets die uitverkopen, geheime optredens die toe worden gevoegd aan de al imposante line-up met namen als Faith no More en koRn. En een verbeterde locatie: de festivalarena verplaatst naar het veld naast Doningtons’ racetrack, wat ervoor zorgt dat de bezoekers aanzienlijk minder hoeven te lopen.
Het moge duidelijk zijn: de ‘seven year itch‘, een fenomeen waarbij mensen na zeven jaar ontevredenheid ervaren, slaat Download Festival over. In plaats van een periode gekenmerkt door sleur, ontluiken er in deze en de daaropvolgende edities allerlei nieuwe toevoegingen en uitbreidingen, wat de populariteit van het driedaagse festival ten goede komt.
Download Festival zit in de lift en laat dat met trots blijken. In 2010 sluit headliner AC/DC het festival af op een speciaal voor de band gebouwde AC/DC stage waardoor ze de stadion-show kunnen spelen waarmee ze het publiek wegblazen. Steeds meer (mainstream) media pakken het alternatieve muziekfeest op en in 2012 wint Downloads’ line-up een Verenigd Koninkrijk festivalaward, met dank aan namen als the Prodigy, Dropkick Murphy’s en Black Sabbath. Ondanks de toenemende populariteit, heeft Download Festival nog altijd veel oog voor de community.
Wanneer in 2015 de reacties op Avenged Sevenfold als headliner op z’n zachtst gezegd verdeeld zijn, legt promotor Andy Copping zijn oor te luisteren. Een suggestie, Dying Fetus als headliner, gaat viral met de hashtag ‘WhyNotDyingFetus‘, waarna deze deathmetalband geboekt wordt. Weliswaar niet als headliner, maar de trouwe fans worden verwend met deze en andere harde acts als Behemoth en Opeth.
Dat het festival het goed doet blijkt ook uit de familiaire uitbreiding: Download Festival krijgt zusjes in Spanje, Frankrijk en Australië waar de line-up evenzo te versmaden is met een aantal grote namen uit de rock- en metalscene zoals Marilyn Manson, Guns ’n Roses, Foo Fighters en A Perfect Circle.
Na een lange aaneenschakeling van edities gekenmerkt door letterlijke en spreekwoordelijke zonneschijn komt er ook regen, wat voor de nodige obstakels zorgt. Een zeer strenge controle met gezichtsherkenningscans wordt niet vooraf aangekondigd en veroorzaakt opschudding onder bezoekers en bands. Ook het feit dat informatie over aankopen op het evenement wordt bewaard en doorverkocht aan andere marketeers valt niet in goede aarde. Het meerdaagse muziekfeest kampt meerdere edities met slecht weer in de vorm van extreme regenval, wat de sfeer niet bevorderd. In 2020 zorgt de COVID-19 pandemie ervoor dat het festival helemaal niet doorgaat.
Groeiende afstand
De trouwe viervoeter, de mascotte genaamd Download Dog, biedt troost en comfort zoals een huisdier dat in tijden van crisis doet. Op de beelden van ‘Download TV’ uit 2020 leidt de trouwe viervoeter de kijker langs nooit eerder vertoonde interviews en nieuwe shows: het virtuele festival neemt de plaats in van het driedaagse live-evenement, dat samen met de bezoekers plaats had moeten vinden. Het jaar erop kan Download Festival haar bezoekers evenmin verwelkomen op de grote festivallocatie in Leicestershire.
Maar er gloort hoop aan de horizon wanneer Download Festival Pilot wordt aangekondigd, als onderdeel van de tweede fase van het Event Research Program van de Britse regering. De pilot is kleinschalig en heeft een volledig Britse line-up met een aantal sterke namen zoals Enter Shikari en Frank Carter and the Rattlesnakes.
Misschien is het omdat twee jaar zonder fysiek contact erin hakt, zelfs bij de meest stabiel ogende relaties. Of misschien is het omdat er door de economische moeilijkheden en politieke onrust sowieso al veel ontevredenheid heerst in het land. Er is hoe dan ook sprake van twijfels over de mate waarin het festival trouw is gebleven aan haar trouwe bezoekers en aan zichzelf. Als Biffy Clyro de 2022 editie mag afsluiten, wordt beweert dat de organisatie probeert om een breder publiek aan te spreken. En dat wordt niet als iets positiefs gezien door alternatieve muziekmedia als Kerrang! Er lijkt een afstand te ontstaan tussen het festival en de fans.
Verbondenheid en veerkracht
Voor de allereerste keer verspreid over vier dagen, was het 20-jarig jubileum van het festival in 2023 een onbetwist en vooral zonovergoten succes. Deze memorabele editie werd extra bijzonder gemaakt door headliner Metallica, die op de donderdag en zondag twee verschillende sets speelde op de ‘Apex stage’. Voor alle 130.000 bezoekers – de grootste opkomst ooit – was er voor elk wat wils: van Clutch tot GWAR en Bring Me the Horizon. Download Festival en haar fans laten zien dat de verbondenheid nog steeds sterk is en dat de fundering van het festival solide genoeg is om uitdagingen te weerstaan.
Het is misschien te verwachten dat het moeilijk is om dit succes vast te houden, maar van 14 juni tot en met 16 juni 2024 bewijst het festival het tegendeel. Niet alleen de organisatie, maar ook de bands tonen dat de liefde wederzijds is. Bleed from Within, Code Orange, The Used, WARGASM en zelfs Limp Bizkits Fred Durst zorgen elk op hun eigen manier voor intense interactie met de fans. Het is voortdurend nodig om jezelf in een langdurige relatie opnieuw uit te vinden. Het feit dat Pantera en Machine Head nog steeds Opus stage headlinen en eerlijk gezegd ook op de mainstage hadden kunnen staan, en The Black Dahlia Murder de Dogtooth Stage platspeelt, maakt dat we het festival niet kunnen betichten van te ver afwijken van waar het festival vandaan komt.
Hoewel sommige cynici beweerden dat 2024 de ‘Reading Festival Editie‘ zou zijn, met bands als Busted, Queens of the Stone Age, Royal Blood en Fall Out Boy, bewijst programmeur en promotor Andy Copping het tegendeel. En daar doen wij graag een schepje bovenop: een relatie ontwikkelt zich of verandert geleidelijk en dat is niet alleen gebruikelijk maar ook goed. Want de basis van het festival blijkt meer dan stevig genoeg. Met DLXXI bereikt Download festival een nieuwe mijlpaal: het eenentwintigjarig jubileum. Dit jubileum wordt gesymboliseerd door ‘koper‘, een materiaal dat staat voor duurzaamheid, kracht en veerkracht. Koper staat bekend om het vermogen om slijtage te weerstaan zonder dat het schoonheid verliest. Een treffend symbool voor een langdurige relatie met een imago dat door de jaren heen toch uniek is gebleven.